Gezamenlijk streven naar een professionele leergemeenschap
Ik vind de functiemix een zegen. Ik zie de functiemix als een gezamenlijk streven om scholen als leefgemeenschap verder te ontwikkelen en een betere inzet van aanwezige deskundigheid en expertise te realiseren. Er is veel geld vrijgemaakt in het kader van de functiemix om leraren extra te kunnen belonen voor extra kwaliteiten. Dat heeft een directe invloed op de kwaliteit van het onderwijs, wat weer ten goede komt aan leerlingen en aan de maatschappij als geheel.
Bestuurders en leraren
Tegelijkertijd is de functiemix voor mij ook een zorg. Naarmate de functiemix meer wordt gezien als een instrument om differentiatie in teams te realiseren, is de kans op succes beperkt. Als de functiemix door bestuurders top-down als HR-instrument wordt ingezet, wordt voorbij gegaan aan de al dan niet aanwezige intrinsieke motivatie van leraren om te ontwikkelen en door te groeien. Als het doel is om daadwerkelijk de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren en een professionele leeromgeving te creëren, dan moeten bestuurders én leraren met elkaar in gesprek gaan en gezamenlijk kijken hoe je tot een goede verdeling van rollen binnen het team komt.
Schoolvisie als gezamenlijk vertrekpunt
De schoolvisie is een goed strategisch vertrekpunt om professioneel personeelsbeleid vorm te geven. Maar te vaak wordt een visie geïsoleerd door het bestuur ontwikkeld. Terwijl er binnen de lerarenteams veel ideeën zijn. Ik zou er voor willen pleiten dat de strategische agenda voor een school, start bij het team. Schoolbestuurders en schoolleiders moeten dan bereid zijn ‘oude gewoontes’ te doorbreken en het echt anders aan te pakken. Zij moeten ruimte en tijd creëren voor gesprekken over bijvoorbeeld de visie van de school en de verdeling van rollen.
Social skills
De functiemix is erop gericht meer specialisten in het lerarenteam te krijgen, waardoor leerlingen meer gedifferentieerd en specialistisch onderwijs krijgen en meer op maat kunnen leren. Veel aandacht gaat daarbij uit of de leerkracht de benodigde inhoudelijke expertise en het daarbij behorende diploma heeft. Maar ook in het recent verschenen CPB-rapport - over de kwaliteit van het onderwijs - werd weer bevestigd hoe belangrijk de sociale vaardigheden zijn. Beschikt een leraar over voldoende coachingsvaardigheden? Hoe geef je op een goede manier feedback? En hoe motiveer en stimuleer je moeilijk lerende kinderen? Ook deze vaardigheden moeten tot uiting komen in de functiemix en specialistische functies.
Leren van elkaar
Er is behoorlijk wat geld beschikbaar gekomen voor het realiseren van specialismen en diversiteit in teams. Je ziet dat blijven leren, professionaliseren en verder ontwikkelen meer vanzelfsprekend is geworden in het basisonderwijs. Toch is een goede functiemix nog lang niet op alle scholen gerealiseerd. Ik geloof niet dat sanctioneren een oplossing is, maar wel dat het belangrijk is om blijvend te laten zien wat de mogelijkheden en voordelen zijn. Wat dat betreft zouden we een voorbeeld kunnen nemen aan de sport. Daar zie je al langer de beweging dat je je eigen kwaliteiten kunt ontwikkelen door te leren van anderen. Sportteams en hun coaches gaan letterlijk bij andere sporten te kijken om te leren van elkaar. Zo kan het met de functiemix ook werken. Wanneer iedereen de functiemix benut om mét elkaar beter onderwijs te realiseren, gaan we echt stappen maken.
Sandra Roelofsen, bestuurder FVOV