Functiedifferentiatie draagt bij aan toekomstgerichte profilering sector en school
Vanuit het ministerie is veel geld geïnvesteerd in functiedifferentiatie, om zo de kwaliteit van het onderwijs op basisscholen te verbeteren. Ik zie de functiemix dan ook als een zegenrijk instrument dat daaraan kan bijdragen. En ik hoop van harte dat scholen dat ook zo ervaren. Er is steeds meer behoefte aan verschillende specialismen en variëteit binnen teams en dat betekent dat je functies moet differentiëren. De functiemix ondersteunt bij het beter inrichten van de organisatie en het team en draagt zo bij aan de verwachtingen die men heeft van een moderne basisschool. Toch zie ik ook dat functiedifferentiatie door sommige scholen als zorg wordt ervaren, omdat ze niet weten hoe ze het moeten organiseren.
Regie nemen
Met de functiemix beoog je differentiatie in het onderwijs aan te brengen. Ik merk dat sommige scholen moeite hebben met de implementatie van de functiemix. Met name scholen die nog tamelijk plat en homogeen georganiseerd zijn en werken vanuit het volgen van de traditionele leermethodes. Het kan dan lastig zijn om onderscheid aan te brengen tussen de werkzaamheden van de verschillende leraren. Een interne begeleider is vaak wel een aparte taak of functie, maar veel verder komt men dan niet. Het vraagt dan eigenlijk een andere inrichting van het onderwijs, waarbij je op verschillende thema’s specialismen creëert als onder- en bovenbouw coördinator, specialist rekenen en schrijven maar bijvoorbeeld ook een ICT-specialist. We willen dat scholen en lerarenteams zelf meer verantwoordelijkheid nemen voor de inrichting van het onderwijs en zich niet teveel laten sturen door de traditionele methodes en modellen en daarbij aansluiten op wat leerlingen nodig hebben. Dat komt de kwaliteit van het onderwijs ten goede.
Meer dan salarisverhoging
Er zijn scholen die de functiemix als een zorg ervaren, omdat zij niet goed weten hoe ze die mix van functies moeten organiseren. Zij zien niet zo goed wat er te ‘mixen’ valt. Zij redeneren dat alle leerkrachten toch hetzelfde doen, alleen voor een andere groep. Maar door daadwerkelijk onderscheid te maken in functies, kun je specialismen of extra taken van leraren expliciet maken en ook belonen. De functiemix toepassen gaat daarom niet over het geven van een salarisverhoging aan de leraar die het langst in dienst is of het meest ervaren is. Het gaat over het creëren en samenstellen van een juiste mix van specialismen en de daadwerkelijke inrichting daarvan in taken en functies die goed op elkaar zijn afgestemd. Hierdoor ontstaat een meer heterogeen team, met meer eigen verantwoordelijkheid.
Aantrekkelijke werkgever
Functiedifferentiatie draagt ook bij om onze sector als geheel te profileren als aantrekkelijke werkgever voor mannen en vrouwen. Door de vergrijzing zien we straks een grote uitstroom van leraren. Scholen in het basisonderwijs moeten voldoende instroom houden van nieuwe leerkrachten. Zij concurreren met diverse andere sectoren, waar jonge mensen hun carrière pad kunnen gaan volgen. Ook daarom is het belangrijk dat basisscholen verschillende functies creëren in een hogere schaal, om daarmee een aantrekkelijke werkgever te blijven voor de nieuwe generatie.
Steuntje in de rug
Ik ben ervan overtuigd dat functiedifferentiatie bijdraagt aan de kwaliteitsverbetering van het onderwijs en ervoor zorgt dat scholen beter voorbereid zijn op het onderwijs van de toekomst. Scholen zijn al goed op weg met de implementatie van de functiemix. Het aandeel leraren in schaal LB ligt inmiddels iets boven de 25 procent. Het streven is dat het aandeel LB-functies in het basisonderwijs verder groeit tot minimaal 40%. Vanuit het ministerie is hiervoor geld vrijgemaakt. Scholen die moeite hebben met het toepassen van de functiemix geven we een extra steuntje in de rug. Deze ondersteuning bestaat uit individuele maatwerkbegeleiding. Daarnaast worden er regionale bijeenkomsten georganiseerd – zogenaamde Alliantiefabrieken - waar een uitwisseling plaatsvindt tussen vragen en interesses enerzijds en ideeën, succesverhalen, kennis en kunde uit de praktijk anderzijds. Ik hoop van harte dat scholen van deze ondersteuning gebruik maken en dat we binnen afzienbare tijd de afgesproken doelstelling met elkaar realiseren.
Fons Dingelstad, Directeur Primair Onderwijs, Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap